Jak sprawdzić swoje zadłużenie?

W Polsce istnieje kilka sposobów, by sprawdzić swoje zadłużenie i mieć pełny obraz swojej sytuacji finansowej. Najczęściej dane o zadłużeniu gromadzone są w rejestrach takich jak BIK (Biuro Informacji Kredytowej) oraz BIG (Biura Informacji Gospodarczej), w tym KRD, ERIF i BIG InfoMonitor. Każda z tych instytucji prowadzi bazę danych, w której znajdują się informacje o zaległościach finansowych, niespłaconych ratach, opóźnieniach w regulowaniu zobowiązań oraz o długach windykowanych przez firmy lub objętych egzekucją komorniczą.

Aby sprawdzić swoje zadłużenie, warto zacząć od podstawowych kroków:

• Zaloguj się do systemu BIK (Biura Informacji Kredytowej) – po utworzeniu konta i potwierdzeniu tożsamości możesz pobrać raport BIK, który zawiera kompleksowe dane na temat historii kredytowej, aktualnych zobowiązań oraz ewentualnych zaległości w ich spłacie. BIK współpracuje z bankami i instytucjami finansowymi, dlatego znajdziesz tam również informacje o kartach kredytowych, pożyczkach ratalnych czy kredytach hipotecznych.
• Sprawdź dane w BIG-ach (Biurach Informacji Gospodarczej) – są to rejestry, do których wierzyciele mogą zgłaszać dłużników niebędących bankami, np. operatorów telekomunikacyjnych, dostawców energii, czy firmy windykacyjne. W Polsce funkcjonują m.in.:
  • KRD – Krajowy Rejestr Długów,
  • ERIF Biuro Informacji Gospodarczej,
  • BIG InfoMonitor.

Rejestracja w każdej z tych baz jest bezpłatna i możliwa online, a raz na pół roku przysługuje ci prawo do bezpłatnego pobrania raportu jako konsument. Dzięki temu możesz regularnie kontrolować swoją sytuację i upewnić się, że nie ma zaległości, które mogłyby wpłynąć na Twoją zdolność kredytową lub stać się podstawą do wszczęcia postępowania windykacyjnego.

Czy da się sprawdzić zadłużenie innej osoby prywatnej?

Zgodnie z przepisami prawa, w szczególności z RODO (Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych), informacje dotyczące zadłużenia są danymi wrażliwymi i nie są ogólnodostępne. Oznacza to, że nie można sprawdzić zadłużenia innej osoby prywatnej bez jej wyraźnej zgody, nawet jeśli podejrzewamy, że dana osoba zalega z płatnościami. Dotyczy to również członków rodziny czy współlokatorów – dostęp do danych w bazach BIK i BIG mają tylko same zainteresowane osoby, wierzyciele i instytucje mające podstawę prawną do takiego zapytania.

Są jednak pewne wyjątki, w których możliwe jest sprawdzenie zadłużenia osoby trzeciej:

• Za zgodą danej osoby – jeśli np. wynajmujesz mieszkanie i chcesz sprawdzić wiarygodność finansową najemcy, możesz poprosić go o pisemną zgodę na pobranie raportu z jednego z biur informacji gospodarczej. Taki dokument można następnie wykorzystać do weryfikacji danych w systemie KRD, ERIF czy BIG InfoMonitor.
• Jeśli jesteś wierzycielem – jako osoba, która pożyczyła komuś pieniądze lub ma inny tytuł prawny (np. faktura, umowa), możesz zgłosić dane dłużnika do rejestru BIG i/lub sprawdzić, czy widnieje już tam jako dłużnik. W tym celu należy założyć konto jako firma lub osoba prowadząca działalność gospodarczą i posiadać odpowiednią dokumentację.

Dla osób postronnych bez żadnej podstawy prawnej sprawdzenie zadłużenia osoby prywatnej jest niedozwolone i może wiązać się z konsekwencjami prawnymi.

Jak sprawdzić zadłużenie u komornika?

Zadłużenie, które trafia do egzekucji komorniczej, oznacza już poważny etap w procesie windykacyjnym. Komornik działa na podstawie tytułu wykonawczego (np. wyroku sądu), a jego działania obejmują m.in. zajęcie konta bankowego, wynagrodzenia czy ruchomości i nieruchomości dłużnika. Jeśli podejrzewasz, że jesteś objęty takim postępowaniem, masz kilka możliwości, by to sprawdzić:

• Skontaktuj się bezpośrednio z komornikiem – jeśli posiadasz numer sprawy egzekucyjnej lub nazwisko komornika prowadzącego, możesz zadzwonić do jego kancelarii lub napisać pismo z prośbą o udzielenie informacji o stanie sprawy. Komornik ma obowiązek poinformować cię o toczącej się egzekucji, jednak czasem korespondencja nie dociera z różnych przyczyn (np. zmiana adresu).
• Sprawdź korespondencję urzędową – komornik przesyła zawiadomienia listem poleconym. Jeśli nie odebrałeś pisma, może być uznane za doręczone, a działania egzekucyjne będą kontynuowane.
• Zapytaj w sądzie rejonowym – sąd, który wydał tytuł wykonawczy, może udzielić informacji, czy prowadzona jest egzekucja wobec Ciebie. W szczególności, jeśli nie znasz danych komornika, warto udać się do sądu właściwego dla twojego miejsca zamieszkania i zapytać o ewentualne sprawy, w których jesteś stroną.

Należy pamiętać, że komornik nie działa samowolnie – zawsze ma podstawę prawną w postaci orzeczenia sądu. Warto więc regularnie monitorować sytuację w rejestrach oraz skrzynkę pocztową, aby nie przegapić ważnych informacji o toczącej się egzekucji.

Ile trwa szukanie długów?

Czas potrzebny na sprawdzenie zadłużenia zależy od instytucji, do której kierujemy zapytanie, oraz od tego, jak szybko potrafimy zweryfikować naszą tożsamość. Na szczęście większość procesów została zautomatyzowana i można je przeprowadzić online, bez wychodzenia z domu.

• BIK (Biuro Informacji Kredytowej) – po założeniu konta i potwierdzeniu tożsamości (np. przez przelew weryfikacyjny) raport można pobrać praktycznie natychmiast – zazwyczaj trwa to kilka minut. Dokument zawiera szczegółową historię kredytową i aktualne zobowiązania wobec banków i firm pożyczkowych.
• BIG (KRD, ERIF, BIG InfoMonitor) – rejestracja i weryfikacja również odbywają się online, a raporty dostępne są zazwyczaj w ciągu kilkunastu minut. W przypadku problemów z tożsamością (np. błędne dane lub brak skanu dowodu osobistego) czas może się wydłużyć.
• Komornik – tu czas uzyskania informacji zależy od trybu komunikacji. Odpowiedź na zapytanie pisemne może trwać od kilku dni do nawet kilku tygodni, zwłaszcza jeśli sprawa toczy się w większym mieście lub komornik obsługuje wiele spraw jednocześnie.

W sumie, pełne rozeznanie w zadłużeniu można uzyskać w ciągu jednego dnia, pod warunkiem, że skorzysta się z szybkich kanałów online i zna się dane potrzebne do logowania w poszczególnych systemach.

Przeczytaj także: Co komornik może zająć i zabrać z domu?

Jak rozpocząć oddłużanie?

Oddłużanie to proces, który wymaga konsekwencji, realnej oceny swoich możliwości finansowych oraz często – wsparcia ze strony specjalistów. Gdy już poznasz pełen obraz swojego zadłużenia, nie należy go ignorować ani odkładać działań na później. Im szybciej zaczniesz działać, tym większa szansa na odzyskanie kontroli nad finansami i uniknięcie dalszych problemów, takich jak egzekucja komornicza czy wpisy do kolejnych rejestrów.

Pierwsze kroki w oddłużaniu powinny wyglądać następująco:

• Sporządź dokładną listę zobowiązań – wykorzystaj dane z raportów BIK i BIG, a także sprawdź własne notatki, umowy, e-maile i SMS-y. Zrób zestawienie wszystkich długów, uwzględniając wysokość zadłużenia, nazwę wierzyciela, termin spłaty oraz ewentualne działania windykacyjne lub komornicze.
• Skontaktuj się z wierzycielami – większość firm, banków czy operatorów jest otwarta na rozmowy z dłużnikami. Można negocjować rozłożenie długu na raty, umorzenie odsetek lub nawet zawieszenie spłaty na określony czas. Ważne, by zrobić to samodzielnie, zanim sprawa trafi do sądu.
• Zadbaj o stabilizację budżetu domowego – zrezygnuj z niepotrzebnych wydatków, ogranicz zakupy i skup się na najważniejszych zobowiązaniach. Oddłużanie wymaga determinacji i wyrzeczeń, ale przynosi efekty, jeśli działa się metodycznie.
• Skorzystaj z pomocy eksperta – doradca finansowy, prawnik lub specjalista od upadłości konsumenckiej może zaproponować rozwiązania prawne, których samodzielnie nie znasz – np. możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej, konsolidacji zadłużenia lub skorzystania z programów pomocowych.
• Nie zadłużaj się dalej – to najważniejsza zasada. Nie zaciągaj nowych kredytów ani chwilówek „na spłatę poprzednich”, ponieważ prowadzi to do spirali zadłużenia. Zacznij od spłacania najmniejszych długów, a każdy spłacony zobowiązanie traktuj jako krok w kierunku finansowej wolności.