W życiu dłużnika pojawia się moment, w którym może otrzymać zawiadomienie od dwóch lub więcej komorników. Taka sytuacja nie należy do rzadkości i nosi nazwę zbiegu egzekucji. W praktyce oznacza to, że prowadzone są równoległe postępowania egzekucyjne przeciwko tej samej osobie, a każdy komornik sądowy działa na podstawie innego tytułu wykonawczego. Co jednak zrobić, gdy dłużnik otrzymuje pisma od kilku organów egzekucyjnych? Jakie są obowiązki pracodawcy i wierzyciela? Kto decyduje, który komornik jest właściwy do dalszego prowadzenia sprawy?
Czym jest zbieg egzekucji i kiedy do niego dochodzi?
Z prawnego punktu widzenia, zbieg egzekucji to sytuacja, w której do tych samych składników majątkowych dłużnika (np. wynagrodzenia za pracę, rachunku bankowego, czy nieruchomości) dochodzi kilku komorników lub różnych organów egzekucyjnych, takich jak np. komornik sądowy i urząd skarbowy (czyli organ egzekucji administracyjnej).
Zbieg egzekucji komorniczych może zaistnieć w dwóch podstawowych wariantach:
- zbieg egzekucji sądowej – gdy dwóch lub więcej komorników sądowych prowadzi egzekucję na podstawie różnych tytułów wykonawczych, ale do tych samych składników majątkowych,
- zbieg egzekucji sądowej i administracyjnej – gdy np. komornik sądowy i urząd skarbowy (prowadzący egzekucję administracyjną) egzekwują środki z tego samego źródła, np. pensji dłużnika.
Do zbiegu dochodzi zazwyczaj wtedy, gdy dłużnik posiada liczne zobowiązania, nie reguluje ich terminowo, a wierzyciele niezależnie od siebie kierują sprawy do różnych komorników.
Co się dzieje, gdy dojdzie do zbiegu egzekucji?
W sytuacji, gdy doszło do zbiegu egzekucji, kluczowe znaczenie ma to, który komornik pierwszy wszczął egzekucję – to właśnie on, co do zasady, przejmie prowadzenie dalszej egzekucji. Ma to na celu uporządkowanie postępowania i uniknięcie dublowania zajęć.
Jednak nie zawsze jest to proste do ustalenia. W przypadku zbiegu egzekucji, jeżeli nie można jednoznacznie ustalić, który komornik pierwszy dokonał zajęcia, stosuje się zasadę wynikającą z Kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którą egzekucję prowadzi komornik właściwy według przepisów niniejszego kodeksu – czyli ten, który był właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika.
Warto jednak wiedzieć, że kodeks przewiduje również przypadki, w których komorników prowadzących sprawy jest kilku, a żaden z nich nie jest jednoznacznie właściwy. Wtedy konieczna jest interwencja sądu, który rozstrzyga, kto przejmie dalsze prowadzenie postępowania.
Przeczytaj także: Jak sprawdzić czy mam komornika
Jakie obowiązki ma pracodawca dłużnika?
W przypadku, gdy komornik zajął wynagrodzenie za pracę, pracodawca otrzymuje stosowne zawiadomienia o zajęciach. Jeśli dochodzi do zbiegu egzekucji do tych samych wierzytelności lub praw, pracodawca musi ustalić, który komornik jest właściwy do kontynuowania potrąceń.
W takiej sytuacji:
- jeśli pierwszy komornik wszczął egzekucję, to właśnie on ma prawo do kontynuacji potrąceń,
- pozostałych komorników należy poinformować o zajęciu i wpływie wcześniejszego działania.
Gdy w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa dochodzi do sporu, pracodawca nie może dokonywać potrąceń do czasu jednoznacznego rozstrzygnięcia, który organ prowadzi egzekucję.
Wpływ zajęć komorniczych na pensję dłużnika
Jednym z najczęstszych źródeł egzekucji są potrącenia z wynagrodzenia. Zgodnie z przepisami, istnieje tzw. kwota wolna od potrąceń, której komornik nie może naruszyć. Inaczej wygląda to w przypadku zaspokajania świadczeń alimentacyjnych, gdzie prawo dopuszcza głębsze zajęcia, nawet przekraczające połowę wynagrodzenia.
Jeśli prowadzone są różne egzekucje – np. zarówno na rzecz alimentów, jak i należności innych niż świadczenia alimentacyjne – to sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych muszą być odpowiednio rozdzielane.
Warto pamiętać, że komornik sądowy może także zajmować inne składniki majątku, takie jak środki na rachunku bankowym, czy mienie należące do jednoosobowej działalności gospodarczej dłużnika.
Jak reagować na działania kilku komorników?
Jeżeli dłużnik posiada zadłużenie u wielu wierzycieli, powinien w pierwszej kolejności ustalić:
- które egzekucje zostały wszczęte jako pierwsze,
- który komornik właściwy prowadzi dalszą egzekucję,
- czy doszło do zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej.
Może się zdarzyć, że jeden z komorników nie jest właściwy do prowadzenia sprawy, wówczas należy wystąpić z wnioskiem o przekazanie akt do komornika właściwego według przepisów.
W takich przypadkach warto zasięgnąć opinii profesjonalisty, np. doradcy restrukturyzacyjnego – jak eksperci z vindico.pl, którzy zajmują się reprezentowaniem dłużników w sprawach egzekucyjnych i postępowaniach przed sądami.
Kiedy potrzebna jest pomoc sądu?
Jeśli w wypadku zbiegu egzekucji nie można ustalić pierwszeństwa lub właściwości komornika, sprawę rozstrzyga sąd. Dotyczy to głównie przypadków, gdy:
- do zajęcia komorniczego doszło w bardzo zbliżonym czasie,
- organy egzekucyjne działają z różnych rejonów,
- właściwych jest kilku komorników.
Sądowy wybór organu prowadzącego egzekucję eliminuje ryzyko nadużyć i gwarantuje prawidłowy podział kwot uzyskanych z egzekucji komorniczej.
Czy można skonsolidować sprawy komornicze?
Choć każdy komornik działa niezależnie w ramach swoich uprawnień, dłużnik ma możliwość złożenia wniosku o połączenie egzekucji. W praktyce oznacza to, że wszystkie sprawy trafiają do jednego komornika sądowego, który prowadzi egzekucję łącznie z potrąceniami, co ułatwia rozliczenia i komunikację z jednym organem.
W takiej sytuacji niezbędne będzie zaangażowanie profesjonalisty, który zna kodeks postępowania cywilnego, potrafi analizować kolejność zajęć i wie, jak zawiadamia się wierzyciela o zmianach w postępowaniu egzekucyjnym.
Podsumowanie
Zbieg egzekucji to złożony problem prawny, który wymaga precyzyjnej analizy stanu faktycznego i znajomości przepisów. Gdy do prowadzenia egzekucji występuje dwóch lub więcej komorników, konieczne jest ustalenie, który z nich jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika, albo który pierwszy wszczął egzekucję. W przypadku wątpliwości, warto zasięgnąć porady u specjalisty, takiego jak doradca restrukturyzacyjny z vindico.pl, który pomoże uporządkować sytuację i zminimalizować negatywne skutki równoległych postępowań.
Nie należy ignorować żadnego zawiadomienia ani lekceważyć wpływu pozostałych komorników na wyniki egzekucji – bo choć komorników prowadzących sprawy może być kilku, to tylko jeden prowadzi dalszą egzekucję – i to właśnie z nim trzeba współpracować.
Przeczytaj także: Oddłużanie komornicze na czym polega?
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
1. Czy dłużnik może wybrać, który komornik będzie prowadził egzekucję?
Nie, dłużnik nie ma prawa wyboru komornika sądowego w sytuacji, gdy doszło do zbiegu egzekucji komorniczych. O tym, kto prowadzi egzekucję, decydują przepisy kodeksu postępowania cywilnego – w szczególności ten komornik, który pierwszy wszczął egzekucję, lub który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dłużnika. W przypadku zbiegu egzekucji, jeżeli nie można ustalić pierwszeństwa, decyzję podejmuje sąd.
2. Jakie są obowiązki pracodawcy, gdy otrzyma zawiadomienia od kilku komorników?
W takiej sytuacji pracodawca powinien ustalić, który komornik pierwszy dokonał zajęcia wynagrodzenia za pracę. Tylko on ma prawo do dalszych potrąceń. Pozostałych komorników należy poinformować o istnieniu wcześniejszego zajęcia. Jeśli nie da się ustalić pierwszeństwa, pracodawca powinien wstrzymać potrącenia z wynagrodzenia do momentu rozstrzygnięcia przez sąd, który komornik jest właściwy do prowadzenia dalszej egzekucji komorniczej.
3. Co zrobić, jeśli komornik zajął rachunek bankowy, a inny komornik wynagrodzenie?
To typowy przypadek zbiegu egzekucji do tych samych wierzytelności lub praw. Dłużnik powinien poinformować komorników, że doszło do zbiegu egzekucji, oraz wskazać, kto pierwszy wszczął egzekucję. W razie wątpliwości sprawę może rozstrzygnąć sąd, który ustali, który z nich prowadzi dalszą egzekucję. Warto wówczas skorzystać z pomocy np. doradcy restrukturyzacyjnego dostępnego na stronie vindico.pl.
4. Czy kilku komorników może potrącać należności jednocześnie z tej samej pensji?
Nie. Choć kilku komorników może prowadzić postępowania egzekucyjne przeciwko temu samemu dłużnikowi, tylko jeden z nich może faktycznie dokonywać potrąceń z wynagrodzenia. W razie zbiegu egzekucji, dalszą egzekucję prowadzi komornik właściwy. Należy również pamiętać, że istnieje kwota wolna od potrąceń, która musi być przestrzegana – nawet jeśli egzekucja dotyczy świadczeń alimentacyjnych lub innych należności.
