W obliczu trudności finansowych przedsiębiorstwa, restrukturyzacja zadłużenia staje się często jedyną realną alternatywą wobec upadłości. Polski system prawny przewiduje kilka ścieżek umożliwiających dłużnikom osiągnięcie porozumienia z wierzycielami i kontynuację działalności gospodarczej. Dwa spośród najważniejszych instrumentów to przyspieszone postępowanie układowe oraz postępowanie układowe. Każde z nich ma swoje specyficzne cechy, warunki i procedury, które należy dokładnie rozważyć przed podjęciem decyzji o ich uruchomieniu.
Przyspieszone postępowanie układowe – charakterystyka
Przyspieszone postępowanie układowe jest dedykowane dłużnikom, którzy chcą szybko zawrzeć układ z wierzycielami i jednocześnie spełniają określone kryteria dotyczące struktury zadłużenia. Główną zaletą tej procedury jest jej szybkość oraz uproszczony charakter formalny.
Najważniejsze cechy:
- Szybkość działania: Procedura została zaprojektowana tak, by maksymalnie skrócić czas dochodzenia do układu.
- Wierzytelności sporne: Suma wierzytelności spornych nie może przekraczać 15% ogólnej sumy wierzytelności uprawniających do głosowania.
- Inicjatywa dłużnika: Postępowanie jest inicjowane na wniosek dłużnika.
- Zawieszenie egzekucji: Otwarcie postępowania skutkuje zawieszeniem postępowań egzekucyjnych obejmujących wierzytelności objęte układem.
- Zarząd nad majątkiem: Dłużnik zachowuje kontrolę nad przedsiębiorstwem, jednak czynności przekraczające zwykły zarząd wymagają zgody nadzorcy sądowego.
- Uproszczony tryb układowy: Układ może zostać zawarty po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie.
Postępowanie układowe – charakterystyka
Postępowanie układowe jest bardziej elastyczne, ale jednocześnie wymaga więcej czasu i formalności. Jego głównym celem jest umożliwienie dłużnikowi renegocjacji warunków spłaty zobowiązań wobec wierzycieli niezależnie od udziału wierzytelności spornych.
Kluczowe elementy:
- Brak ograniczenia co do wierzytelności spornych: Postępowanie może być stosowane niezależnie od ich udziału.
- Negocjacje warunków układu: Dłużnik prowadzi rozmowy z wierzycielami w celu wypracowania porozumienia.
- Plan spłaty: Opracowywany plan określa szczegóły dotyczące spłaty zobowiązań w ustalonych ramach czasowych.
Zatwierdzenie przez sąd: Aby układ nabrał mocy, musi zostać zatwierdzony przez sąd.
Porównanie obu postępowań
| Kryterium | Przyspieszone postępowanie układowe | Postępowanie układowe |
| Szybkość procedury | Wysoka | Średnia |
| Ograniczenie wierzytelności spornych | Tak, maks. 15% | Brak |
| Inicjatywa | Dłużnik | Dłużnik |
| Wpływ na egzekucje | Zawieszenie | Zawieszenie |
| Zarząd nad majątkiem | Dłużnik z nadzorcą sądowym | Dłużnik z nadzorcą sądowym |
| Złożoność formalna | Niższa | Wyższa |
| Elastyczność negocjacyjna | Ograniczona | Większa |
Kiedy wybrać które postępowanie?
Decyzja o wyborze odpowiedniego trybu restrukturyzacyjnego powinna być oparta na analizie struktury zadłużenia i poziomu sporów z wierzycielami. Jeśli suma wierzytelności spornych nie przekracza 15% ogółu, a celem jest szybkie zawarcie układu – przyspieszone postępowanie układowe będzie bardziej efektywne. W sytuacji bardziej skomplikowanej, z dużą liczbą sporów lub koniecznością rozbudowanych negocjacji, właściwsze będzie postępowanie układowe.
Rola sądu i nadzorcy sądowego
W obu rodzajach postępowań kluczową rolę pełni sąd oraz nadzorca sądowy. Sąd nadzoruje legalność i przebieg postępowania, natomiast nadzorca sądowy wspiera dłużnika, monitoruje jego działania i opiniuje czynności przekraczające zwykły zarząd. Ich współpraca z dłużnikiem ma decydujące znaczenie dla powodzenia restrukturyzacji.
Znaczenie układu dla uniknięcia upadłości
Układ z wierzycielami stanowi fundament obu procedur restrukturyzacyjnych. Jego zawarcie i zatwierdzenie przez sąd pozwala uniknąć ogłoszenia upadłości, daje szansę na kontynuację działalności i chroni miejsca pracy. Z perspektywy wierzycieli – układ może zagwarantować lepsze zaspokojenie roszczeń niż likwidacja majątku.
Podsumowanie
Zarówno przyspieszone postępowanie układowe, jak i postępowanie układowe są narzędziami skutecznej restrukturyzacji, które mogą uchronić przedsiębiorstwo przed upadłością. Wybór odpowiedniego postępowania powinien być podyktowany analizą sytuacji finansowej dłużnika oraz strukturą jego zobowiązań. Zrozumienie różnic między tymi procedurami pozwala lepiej zaplanować proces wyjścia z kryzysu finansowego i odzyskania płynności.